معافيت از صلات در مواقعی است که ناامنی به حدّی باشد که اداء صلات را برای نمازگزار غير ممکن سازد. اين معافيت هم در سفر و هم در حضر قابل اجرا است و باعث می شود تا قضای نمازهائی که به خاطر عدم امنيت فوت شده به جا آورده شود. جمال مبارک تصريح فرموده‌اند که در سفر اگر موقع امن باشد صلات ساقط نه (سؤال و جواب، فقره ۵۸).
فقرات ۲۱، ۵۸، ۵٩، ۶٠ و ۶۱ رساله ﴿سؤال و جواب﴾ اين موضوع را مبسوطاً بيان می کند.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۴
مراد از هيکل التّوحيد چهار زانو نشستن است.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۴
در اسلام حديثی است مشهور در باره خدا و خلق موجودات از اين قرار:
کنت کنزاً مخفيّاً فاحببت ان اعرف فخلقت الخلق لکی اعرف.
در بعضی از آثار مبارکه به اين حديث اشاره شده. مثلاً جمال مبارک در يکی از مناجاتها می فرمايند:
سبحانک اللّهمّ يا الهی اشهد انّک انت کنت کنزاً مکنوناً فی غيب ذاتيّتک و رمزاً مخزوناً فی کينونتک فلمّا اردت ان تعرف فخلقت العالم الاکبر و الاصغر و اخترت منهما الانسان و جعلته حاکياً عنهما يا ربّنا الرّحمن و اقمته مقام نفسک بين ملأ الامکان و جعلته مطلع اسرارک و مشرق وحيک و الهامک و مظهر اسمائک و صفاتک الّذی به زيّنت ديباج کتاب الابداع يا مالک الاختراع (﴿مناجات﴾، فقره ٣٨).
همچنين در کلمات مکنونه می فرمايند:
يا ابن الانسان احببت خلقک فخلقتک فاحببنی کی اذکرک و فی روح الحياة اثبّتک.
حضرت مولی الوری در تفسير حديث فوق می فرمايند:
ای سالک سبيل محبوب، بدان اصل مقصود در اين حديث قدسی ذکر مراتب ظهور و بطون است در اعراش حقيقت که مشارق عزّ هويّتند. مثلاً قبل از اشتعال و ظهور، نار احديّه بنفسها لنفسها در هويّت غيب مظاهر کلّيه است. آن مقام کنز مخفی است و چون آن شجره مبارکه بنفسها لنفسها مشتعل گردد و آن نار موقده ربّانيه بذاتها لذاتها برافروزد آن مقام "فاحببت ان اعرف" است و چون از مشرق ابداع به جميع اسماء و صفات نامتناهيه الهيّه بر امکان و لامکان مشرق گردد آن مقام ظهور خلق بديع و صنع جديد است که مقام "فخلقت الخلق" است و چون نفوس مقدّسه حجبات کلّ عوالم و سبحات کلّ مراتب را خرق نمايند و به مقام مشاهده و لقاء فايز شوند در آن وقت علّت خلق ممکنات که عرفان حقّ است مشهود گردد.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۵
مقصود از قلم اعلی که در آثار مبارکه به آن اشاره شده نفس جمال قدم است. اين اصطلاح معرّف شأن آن حضرت در نزول آيات است.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۶
صوم و صلات دو رکن از ارکان شريعت اللّه است. جمال اقدس ابهی در يکی از آثار مبارکه می فرمايند که احکام صلات و صوم را جهت تقرّب مؤمنين به بارگاه الهی نازل فرموده‌اند.
حضرت ولىّ امراللّه در مورد ماه صيام که در آن از طلوع تا غروب آفتاب بايد از اکل و شرب امساک نمود چنين می فرمايند:
ايّام صيام...اساساً دوره‌ای است برای تفکّر و دعا و تجديد قوای روحانی، دوره‌ای که شخص مؤمن بايد بکوشد تا صفای باطن که لازمه حيات معنوی است در او حاصل شود و نيروهای روحانی را که در ذاتش نهفته است قوّت و طراوت بخشد. بنا بر اين حقيقت و مقصد صيام اصولاً امری است روحانی. صوم رمزی است از کفّ نفس و تذکاری است برای اجتناب از هواهای نفسانی و شهوانی. (ترجمه)
صوم بر همه افراد اهل بهاء از پانزده تا هفتاد سالگی فرض است. خلاصه‌ای از جزئيّات مربوط به حکم صوم و معافيت افراد در جزوه ﴿تلخيص و تدوين حدود و احکام﴾، قسمت د، ١-٢ تا ۶-٢ مندرج است. برای مطالعه در باره معافيت از صوم به يادداشت‌های شماره ۱۴، ۲٠، ۳٠ و ۳۱ مراجعه شود.
ايّام نوزده روزه صيام مقارن است با شهرالعلاء از تقويم بديع که معمولاً مصادف است با دوم الی بيستم ماه مارس. شهرالعلاء بلا فاصله بعد از ايّام هاء شروع ميشود (يادداشت‌های شماره ۲٧ و ۱۴٧) و خاتمه‌اش آغاز عيد نوروز است (يادداشت شماره ۲۶).
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۶
حضرت نقطه اولی تقويم جديدی وضع فرموده اند که به تقويم بديع يا تقويم بهائی معروف شده است (يادداشت های شماره ۲٧ و ۱۴٧). طبق اين تقويم طول يک روز عبارت از فاصله زمانی بين غروب يک يوم است تا غروب يوم بعد. در کتاب مبارک بيان حضرت اعلی شهرالعلاء را به شهر صيام تخصيص داده و خاتمه‌اش را نوروز مقرّر داشته و آن را يوم اللّه ناميده‌اند. حضرت بهاءاللّه اين تقويم را تأييد و نوروز را از اعياد امری محسوب فرموده‌اند.
نوروز روز اول سال نو و مقارن است با اعتدال ربيعی در نيم کره شمالی. اين روز معمولاً با ٢١ مارس مصادف می شود. جمال مبارک می فرمايند که عيد نوروز همان يومی است که در آن آفتاب به برج حمل تحويل می گردد (يعنی اعتدال ربيعی)، حتّی اگر اين تحويل يک دقيقه به غروب مانده صورت گيرد (سؤال و جواب، فقره ۳۵). با توجّه به زمان تحويل آفتاب، روز نوروز ممکن است با ٢٠، ٢١ يا ٢٢ ماه مارس مقارن گردد.
جمال اقدس ابهی تفاصيل بسياری از احکام را به تشريع بيت العدل اعظم موکول فرموده‌اند. جزئيّات مربوط به تقويم بهائی از جمله مطالبی است که بيت العدل اعظم بايد در باره آن تصميم بگيرند. حضرت ولىّ امراللّه می فرمايند که برای تعيين دقيق وقت نوروز بايد نقطه مشخّصی روی کره زمين در نظر گرفته شود و وقت تحويل سال در آن نقطه ميزان بدايت سال نو در سراسر عالم قرار گيرد. انتخاباين نقطه را منوط به تصميم بيت العدل اعظم فرموده‌اند.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۶
اساس تقويم بديع سال شمسی است که ۳۶۵ روز و ٥ ساعت و تقريباً ۵٠ دقيقه است. تقويم بديع شامل نوزده ماه نوزده روزه است که جمعاً ۳۶۱ روز می شود. چهار روز باقی مانده که در سالهای کبيسه پنج روز می گردد،ايّام هاء است. حضرت نقطه اولی موقع ايّام هاء را در تقويم صريحاً معيّن نفرمودند. حضرت بهاءاللّه در کتاب مستطاب اقدس آن ايّام زائده را بلافاصله قبل از شهرالعلاء که شهر صيام است قرار داده‌اند. برای اطّلاع بيشتر به کتاب ﴿عالم بهائی﴾، مجلّد هجدهم، قسمت تقويم بهائی مراجعه شود.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۶
ايّام زائده در تقويم که به ايّام هاء معروف است امتيازش در اين است که مظاهر حرف "هاء" می باشد. ارزش عددی حرف "هاء" به حساب ابجد پنج است که با حدّ اعلای ايّام زائده مطابق است. در آثار مبارکه حرف "هاء" مبيّن معانی روحانی متعدّدی است و از جمله رمزی از هويّت الهيّه می باشد.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۶
جمال اقدس ابهی به پيروان خود امر فرموده‌اند که ايّام هاء را با وجد و سرور به برگزاری ضيافات و انفاق به فقرا اختصاص دهند. حضرت ولىّ امراللّه می فرمايند که ايّام هاء مخصوص مهمان نوازی و اعطاء هدايا و غيره می باشد.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۶
حضرت بهاءاللّه حدّ اقلّ مدّت سفر را که مشمول معافيت از صوم می شود معيّن فرموده اند (سؤال و جواب، فقرات ۲۲ و ٧۵). جزئيّات اين حکم در جزوه ﴿تلخيص و تدوين حدود و احکام﴾، قسمت د، ١-١-۵-٢ تا ۵-١-۵-٢ خلاصه شده.
بر حسب بيان حضرت ولىّ امراللّه مسافرين گر چه از فريضه صوم معافند، ولی مختارند که اگر بخواهند صائم گردند. و اين معافيت شامل تمام طول مدت سفر است، نه فقط ساعاتی که شخص مسافر در قطار راه آهن يا اتومبيل و غيره می گذراند.
- مصدر: كتاب اقدس - بند ۱۶
